අද සිට එතෙක් මෙතෙක් ලෝකය බැබලවූ ශ්‍රේෂ්ඨ මිනිසුන් පිළිබඳව වෙනම පරිච්ඡේදයක්
ගෙන ඒමට අප තීරණය කළෙමු. ඊට හේතුව නම් ඒ ශ්‍රේෂ්ඨ පුද්ගලයන්ගේ ජීවිත තුළින් අපගේ දිවියේ
සාර්ථකත්වය උදෙසා ලබාගත හැකි දේ බොහෝ ඇති බැවිනි. අද දිනයේ මේ ලිපිය තුළින් අප ඔබ වෙත
ගෙන එන්නේ ලොව සිටි විශිෂ්ඨ කාන්තාවක මෙන්ම විද්‍යාඥවරියකද වූ මාරි කියුරි පිළිබඳවයි.
මාරි කියුරි(1897 – 1934)
ලොව එතෙක්
මෙතෙක් බිහිවූ ශ්‍රේෂ්ඨ චරිත අතර කාන්තාවන් පිළිබඳව අසන්නට ලැබෙන්නේ ඉතා අඩුවෙනි. කෙසේවූවද
මාරි කියුරි නම්වූ ඇය පිළිබඳ ලෝකය තුළ තවත් ශතවර්ෂ ගණනාවක් කතාවනු ඇත. මන්දයත් ඇය ලොව
විද්‍යාව හා තාක්ෂණයේ අනාගතය උදෙසා දායක වූ ශ්‍රේෂ්ඨ කාන්තාවක වීම නිසාය.
දෙවරක්ම
නොබෙල් ත්‍යාගය දිනූ මාරි කියුරි උපත ලැබූයේ 1867 වසරේ පෝලන්තයේ අගනුවර වන වෝර්සෝහිදීය.
මේ කාලය වන විට පෝලන්තය රුසියානු අධිරාජ්‍යයේ පාලනයට නතුව පැවති කාලයක් විය. කියුරිගේ
පියා වෘත්තියෙන් ගණිත ශාස්ත්‍රය හා විද්‍යාව ඉගැන්වූ ගුරුවරයෙකු විය. හෙතෙම පෝලන්තය
පිලිබදව දේශාභිමානීව කටයුතු කළ නිසාම ඔහුට උසස්වීම් පවා නොලැබුණි. එසේවූවද ඔහු තමාගේ
දියණියට අධ්‍යාපනය ලබා දීමට නිබඳව කටයුතු කළේය.
මාරි කියුරි
විවාහයට පෙර පෙනී සිටියේ මාරියාස් ලොඩොමස්කා නමිනි. ඇය ඉගෙනීමට ඉතා දක්ෂ ශිෂ්‍යාවක්
වූ අතර ඇයගේ දක්ෂතාවය නිසාම පාසලෙන් රන් පදක්කම් පවා දිනා ගැනීමට ඇයට හැකිවිය. මාරියාස්
ලොඩොවස්කා එකල පෝලන්තය පාලනය කළ රුසියා ආධිපත්‍යයට එරෙහිව පෝලන්ත සංස්කෘතිය රැකගැනීම
උදෙසා රහස් විශ්ව විද්‍යාලීය වැඩ පිළිවෙලකට සම්බන්ධ වී කටයුතු කළාය.
විද්‍යාව
විෂය කෙරෙහි දැඩි ඇල්මක් දැක්වූ ඇය එහිදී බොහෝ දෙනාගේ ගෞරවයට හා ප්‍රශංසාවට ලක්විණි.1891
වසරේදී පෞද්ගලික ගුරුවරියක ලෙස කටයුතු කළ මාරියාස් ස්වකීය විද්‍යා අධ්‍යාපනය සර්බෝ
විශ්ව විද්‍යාලයෙන් අඛණ්ඩව කරගෙන ගියාය.
1894 වසරේදී
මාරියාස්ට පියරි කියුරි හමුවූ අතර 1895 වසරේදී ඇය ඔහු සමග විවාහ වෙමින් මාරි කියුරි
ලෙස සිය නම වෙනස් කර ගත්තාය.
කියුරි
යුගලය සිය පරියේෂණ දිගටම කරගෙන ගිය අතර එහිදී ඔවුන්ට ‘බැරකල්’ නම් තවත් විද්‍යාඥයෙක්
මුණ ගැසුණි. එමගින් ඔවුන්ගේ පරියේෂණ තවත් පුළුල් විය. ‘බැරකල්’ විසින් 1890 වසරේදී
යුරේනියම් වලින් එක්ස් කිරණ වලට සමාන තවත් විකිරණ විශේෂයක් නිකුත්වන බව සොයාගෙන තිබිණි.
මාරි කියුරි
ඉහත පරියේෂණය තවත් පුළුල් කරමින් 1898 වසරේදී යුරේනියම් අඩංගු ඛනිජ ඔක්සයිඩ වලින් එබදු
කිරණ බලාපොරොත්තු නොවිය හැකි ශක්තියකින් නිකුත්වන බව අනාවරණය කර ගත්තාය. මේ සදහා “විකිරණශීලය”
යන නම ඇය විසින් නිර්මාණය කෙරිණි.
මාරි කියුරිගේ
පරියේෂණ අනුව කළු ඔක්සයිඩ වල කලින් හදුනාගෙන නැති රසායනික මූලද්‍රව්‍යයන් අන්තර්ගත
බව නිරීක්ෂණය විය. මේ නිසාම පරියේෂණ දිගටම කරගෙන යෑමට ඇයගේ සැමියා වන පියුරි කියුරිද
පැමිණියේය. ඔවුන් දෙදෙනා එක්ව ඉතා කැපවීමෙන් හා අධිෂ්ඨානයෙන් පරියේෂණ කටයුතු කරගෙන
ගියේය.
විකිරණයේ
අවුන්සයකට අන්තර්ගත වූ ග්‍රෑම් එකක සියයේ කොටස් කිහිපයක් ලබා ගන්නට ඔවුනට හැකිවූ අතර
අළුත් මූලද්‍යව්‍යයක, ද්‍රව්‍යයක් අඩංගු වන බව මෙහි වර්ණාවලියෙන් ඔවුහු තහවුරු කර ගත්හ.
අවසානයේදී මෙම මූද්‍යව්‍යයට ‘පොලෝනියම්’ ලෙස නම යෝජනා කළේ මාරි කියුරිගේ මව් රටවන පෝලන්තය
සිහිවීම සදහාය.
අනාගතයේ
තදාන්තර පරියේෂණයන්හිදී අධික විකිරණශීලි ද්විතීය මූලද්‍රව්‍යයක් ඔවුන් විසින් සොයාගත්
අතර ඒ සදහා ඔවුන් ‘රේඩියම්’ යන නම භාවිතා කළහ. රේඩියම් සාම්පලයක් රසායනිකව විසංගමනය
කරන්නට 1902 වන තුරුම ඔවුන්ට නොහැකි විය.
1908දී
අවාසනාවන්ත ලෙස පියුරි කියුරි තම ජීවිතයෙන් සමුගත්තේය. එතැන් පටන් සර්බෝ විශ්ව විද්‍යාලයේ
ඔහුගේ අඩුව පුරවාලීමට මාරි කියුරිට සිදුවිය. ඒ අනුව ප්‍රංශයේ සර්බෝන් විශ්ව විද්‍යාලයේ
ඉගැන්වූ ප්‍රථම කාන්තාව බවට මාරි කියුරි ඉතිහාසයට එක් වූවාය.
වෛද්‍ය
විද්‍යා අරමුණ උදෙසා විකිරණය භාවිතා කිරීමේ කාර්‍යයෙහි ලා ප්‍රථම ලෝක යුද්ධ සමයේදී
මාරි කියුරි විශාල සේවයක් ඉෂ්ඨ කළාය. මේ නිසාම ඇය එකල කීර්තිමත්ම කාන්තාව බවට පත්විය.
ඇයගේ සහාය ඇතිව ප්‍රංශය, පෝලන්තය, එක්සත් ජනපදය ඇතුළු ප්‍රධාන රටවල රේඩියම් ආයතන පිහිටවනු
ලැබූ අතර එමගින් වෛද්‍ය විද්‍යාත්මකව රේඩියම් භාවිතයේ ප්‍රගතිය අපේක්ෂා කෙරිණි.
1890 දශකයේ
පටන්ම අධික විකිරණශීලීතාවය සමගම කල් ගෙවූ නිසාම 1902න් පසුව මාරි කියුරි විවිධ රෝගාබාධ
වලට ලක් වූවාය. එහිදී ඇය සංකෝචන ශල්‍යකර්ම කිහිපයකටම ලක්වූ අතර 1934 ජූලි 6 දින ඇයට
ලොව හැර යන්නට සිදුවිය.
අවසානය
වර්තමානය වන විට රසායනික විද්‍යා ක්ෂේත්‍රය ඉතාම පුළුල්ව සංවර්ධනය වී ඇත. එකී ගමන උදෙසා මාරි කියුරි නම් ශ්‍රේෂ්ඨ විද්‍යාඥවරිය කළ සේවය පැසසුම් සහගත වේ. මේ නිසාම ඇය දෙවරක්ම නොබෙල් ත්‍යාගයෙන් පිදුම් ලැබුවාය. උත්සහය, අධිෂ්ඨානය, කැපකිරීම වැනි උතුම් ගුණාංග ඇයගේ ජීවිතයෙන් අපට ලබාගත හැකි ආදර්ශය.
මෙම ලිපිය
කියවා ඔබගේ ජීවිතයට යමක් මාරි කියුරි චරිතය තුළින් ලබා ගන්න. එසේම මෙම ලිපිය ඔබගේ මිතුරන්ටත්
කියවීමට සමාජ ජාල වෙතට බෙදා ගැනීමටද අමතක නොකරන්න.
(මෙම ලිපිය
සකස් කෙරුණේ කේ.ආර්.ආරියසිංහ මහතාගේ ලොවේ ශ්‍රේෂ්ඨයෝ කෘතිය ඇසුරිණි)
